Бу бүлекне сезгә багышлыйм. Мин бирегә бердәм дәүләт тестына әзерлек буенча мәгълүматларны, яңалыкларны урнаштырып барырга тырышам.
♦ «Татар телен 5 легә» сайтының сезгә ярдәме тиячәк. Рәхим итегез.
♦ ОГЭ татар теле 9 класс
♦ БРТ — 2016 Демоверсия
♦ Сочинение — фикерләмә язу
Сочинение язу – шул тексттан алынган өзекнең мәгънәсен ачып, шул турыда фикер йөртеп язылган эш. Языла торган сочинениенең эчтәлеге – тексттагы мәгълүматны анализлау. Ә текстның эчтәлеген язу түгел.Әлеге типтагы сочинение язу – өч өлештән тора.
- Кереш өлеш–исбатланырга тиешле фикер, ул 1-2 җөмлә белән формалаштырыла
- Төп өлеш – фикерне логик дәлилләп, стилистик хаталарсыз язу
- Йомгаклау – нәтиҗә язу
♦ Гади җөмлә буенча кагыйдәләр.
Ия- баш кил-тә килеп, аерым сүзгә буйсынмаган теләсә кайсы сүз белән белдерелә ала. Бр генә сүздән торган гади ия дип атала. Таркалмый торган сүзтезмәләрдән торган ия тезмә ия дип атала.Ия баш кил-тә килә, башка сүзләргә буйсынмый, ия янында бәйлекләр булмый.
Хәбәр- ия турында нәрсә булса да хәбәр итә . Гади хәбәр 1сүз б\н белдерә. Кушма х-р мөстәкыйльсүзгә ярдәмлекләр (бәйлекләр, ярд.фиг., кисәкчәләр) ялганып ясала. Тезмә х-гә таркалмый торган сүзтезмәләр керә.
Аергыч – һәрвакыт исем белән белдерелгән кисәкне ачыклый. Барлык сүз төркемнәре дә аергыч була ала, тик алар исемне ачыклап килергә тиешләр. Аер-ны билгеләү өчен, башта исемне, аннары аңа ияргән сүзне табарга кирәк. Аер-ны ияртеп килгән сүз аерылмыш дип атала.(Халык батыр уллар үстерә. Батыр аергыч, уллар- аерылмыш )
Тәмамлык –
Эш- хәрәкәтнең кайда, кайчан, ничек, ни сәбәпле, нинди шартларда, нинди максат белән үтәлү –үтәлмәвен күрсәтеп, фиг-гә ияргән иярчен кисәкләр хәл дип атала. Хәл-р билгенең күләмен, дәрәҗәсен белдереп, сыйфатка, рәвешкә ияреп килергә мөмкин.
Ана боек исем сочинение татарча
... рәхәт тормышта яшәсеннәр иде. Ана — бөек исем, Нәрсә җитә ана булуга! Әйе, Ана — ул дөньяда иң бөек ... кеше генә шундый тирән эчтәлекле, матур, хәтта елата торган шигырьләр иҗат итә ала. Бу шигырьләрне уку ... рсәтә. Әсәр «Әниемнең ак күлмәге» дип атала. Татар халкында ак төс чисталык, пөхтәлек, сафлыкны белдерә. ... үзе бер рәхәт, чөнки алар гади һәм аңлаешлы. Нәкъ менә минем әни турында язган ...
Урын хәле
Вакыт хәле-
әвеш хәле
Күләм хәле-җ-дә
Сәбәп хәле
Шарт хәле
Кире хәл җ-дә көтелгән эш-х-ң киресен белдереп, фиг-гә ияреп килә. (Ул нишләсә? Нәрсәгә карамастан?) Кире хәл да,дә,та,тә кис-нең берсен алган шарт ф.яки карамастан бәйлек сүзе б\н килгән исемнәр яки затланышсыз ф-ләр б/н белдерелә.
Аерымланган иярчен кис-р
Кушма җөмлә кагыйдәләре
Ике составлы җөмләләр
Җөмлә – синтаксисның иң әһәмиятле берәмлеге. Безне чолгап алган чынбарлык турында нәрсә дә булса хәбәр итү өчен, уй-фикеребезне тыңлаучыга җиткерү өчен, без җөмләләрдән файдаланабыз.
ике составлы,
җыйнак җөмлә
җәенке җөмлә
Еш кына җөмләнең иясе яки хәбәре тиңдәшләнеп килергә мөмкин, андый җөмлә барыбер җыйнак җөмлә була. Юллар, сукмаклар югалдылар.
Бер составлы җөмләләр.
бер составлы җөмләләр
исем, фигыль, сүз җөмләләргә
Бер составлы җөмләгә икенче баш кисәкне өстәп булмый.
♦
♦
